Wat hebben we gedaan?

Bij de Hogeschool Utrecht, opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD) gaven we met GeenSchool een compleet andere invulling aan het vak Ethiek & Reflectie. Observatie van de docenten was dat de jonge studenten (17-19 jr) moeilijk vat kunnen krijgen op de ethische terminologie. Daarom organiseerden wij 3 Episch Ethisch Avonturen in plaats van de reguliere hoorcolleges. Tijdens deze avonturen beleven en doorvoelen de leerlingen wat ethiek is en hoe ingewikkeld morele vraagstukken vaak zijn.

Hoe hebben we dit aangepakt en uitgewerkt?

De avonturen hebben we ontworpen in samenwerking met de crowd. We hebben drie brainstorm avonden georganiseerd, waar iedereen via een oproep binnen ons netwerk en op social media aan mee kon doen. In de brainstorm zaten o.a. docenten, derdejaars SJD studenten, ondernemers, coaches, etc… Iedere brainstorm zijn we begonnen met een korte introductie van de studie, het vak en de vraagstukken. Vervolgens is onze strategie telkens geweest: bedenk de wildste dingen, schiet ze op ons af en houd je niet in. Alles kan. Er zijn geen beperkingen. De enige vereiste: het moet veilig zijn. Nadat alle ideeën centraal waren opgeschreven, lieten we de SJD docenten een selectie maken. Daarop zijn we in kleinere groepjes verder gaan bouwen. Zo hadden we per brainstorm sessie vaak meerdere goede ideeën. Uiteindelijk zijn daar drie avonturen uitgekomen.

1. Het Theater
   Tijdens het eerste avontuur hebben we het conflict Palestina-Israel aangekaart. Een Palestijnse spreker en een Joods-Israelische spreker vertelden beide hun verhaal. Wat hebben ze meegemaakt, hoe kijken ze tegen het conflict aan en hoe kijken ze naar de andere partij? Een ingewikkelde en ethisch zeer uitdagende kwestie, waar de studenten met grote ogen, verontwaardiging en verwarring naar hebben gekeken. “Hoe weet je dan wie er goed is? En hoe kom je hier ooit uit?”
2. The Game
   Het tweede avontuur was een ‘serious game’. De groep werd opgedeeld in 9 maffia families, een politiegroep en een spionage groep. Doel van de game: zoveel mogelijk puzzelstukken verzamelen door bij andere families testen af te leggen. De spelregels lieten veel ruimte over voor eigen interpretatie en de studenten werden aan alle kanten verleid om onethisch gedrag te vertonen, zowel tov hun eigen familie als de andere families.
3. Real Life Check
   Het derde avontuur stond in het teken van discriminatie en vooroordelen. In een fabriekshal in Nutrecht kregen de studenten eerst een film te zien. Een sociaal experiment over racisme, waarbij onderscheid werd gemaakt tussen twee groepen op basis van oogkleur. Erg indrukwekkend om te zien wat het met mensen doet om anders te zijn, zowel bij de discriminerende partij als de gediscrimineerden. Vervolgens gingen de studenten in groepjes van 5 in gesprek met mensen die op basis van hun uiterlijk, verleden, handicap of werk regelmatig (soms wel dagelijks) te maken krijgen met ethische uitdagingen. Zo kwam ethiek ineens heel dichtbij, in het echte leven. De studenten waren hierdoor erg geraakt, heel mooi!

We kunnen met trots en voldoening terug kijken op de reeks Episch Ethische Avonturen. Niet alle onderdelen werden door alle studenten even goed opgepakt. Enerzijds omdat deze nieuwe manier van leren nog onwennig is en zo nu en dan werden bestempeld als ‘vaag’ of ‘onduidelijk’ De studenten zijn gewend aan een bepaalde manier van leren en dit was voor velen een uitdaging. Toch hebben we het idee dat het ethische kwartje is gevallen. Leren op basis van ervaring in plaats van (alleen) uit een boek kan goed werken, mits het goed is georganiseerd.